Әлем әдебиеті бөлімінде Қырғызстанның әйгілі жазушысы Шыңғыс Айтматовтың 85 жылдық мерейтойына арналған кітап көрмесі ұйымдастырылды.
Шыңғыс Айтматов Төреқұлұлы - қырғыз совет жазушысы, Социалистік Еңбек Ері, Ленин сыйлығының лауреаты, үш мәрте КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты – 1928 жылы 12 желтоқсанда Қырғызстанның Шекер ауылында партия қызметкері отбасында дүниеге келген. Болашақ жазушы әжесінің қолында тәрбиеленеді, оның алғашқы өмірге деген әсері ұлттық тұрмыспен байланысты. Отбасында қырғызша, орысша сөйлескендіктен, оның шығармашылығы екі тілде қалыптасты. Шыңғыс Төреқұлұлы 1948 жылы малдәрігерлік техникумынан кейін ауылшаруашылық институтына түсіп, 1953 жылы аяқтайды. Алғашқы әңгімелері 1952 жылы мерзімдік басылымдарда жариялана бастады. 1956-1958 ж. Москваның Жоғарғы әдебиет курсында оқиды. 1957 жылдың маусымында «Ала-Тоо» журналында «Бетпе бет» повесі, сол жылдары «Новый мир» журналында әңгімелері басылды. Қанаушылық көрген, жеке басының бақыты, махаббаты үшін күрескен қырғыз әйелі Жәмиланың тағдыры жайлы баяндайтын «Жәмила» повесі бүгінгі күнге дейін әлемнің барлық тілдерінде көпке танымал шығарма болып табылады. 1963 жылы «Тау мен дала хикаясы» жинағы жарық көреді. Жинақтағы «Алғашқы ұстаз», «Ана-Жер ана», «Шынарым менің, шырайлым менің», «Қош бол, Гүлсары!» повестерінде қарапайым ауыл адамдарының күнелтушілік күрделі психологиялық қарама-қайшылықтары және олардың қазіргі заманмен қақтығысы баяндалады. Мифологиялық, эпикалық сарын «Теңіз жағалай жүгірген тарғыл төбет» повесінің негізін қалады. 1980 жылы «Ғасырдан да ұзақ күн» атты алғашқы романы қоғамда үлкен пікір тудырды. «Мәңгүрт» сөзі қазіргі адам бойындағы жеңіліс бермейтін өзгерістердің символы ретінде өзі орнын тауып, болмыстың мәңгілік негіздерімен байланысын үзді. 1986 жылы екінші «Жан пида» романы адамдар өмірінің тылсым күштермен байланысты ойларын дамытады, және осы пікірлері «Кассандра таңбасы» романының негізін қалайды. Ш.Айтматовтың шығармалары әлемнің көптеген тілдеріне аударылып, кейбірі экранда сомдалған. Кеңес Одағы тарағаннан кейін шет елде басылып шыққан «Шыңғысханның ақ бұлты» (1992), «Кассандра таңбасы» (1994), «Ертегілер» (1997), «Балалық» (1998) шығармалары және «Таулар құлағанда» («Мәңгілік келіншек» 2006), неміс тіліне аударылған «Снежный барс» (2007) шығармалары жарық көрді. Бұл жазушының cоңғы шығармасы. 1998 жылы жазушының 70 жылдығына орай Қырғызстанның Батыры және Қырғызстанның Халық жазушысы атақтары берілді. 1988-1990 ж. «Иностранная литература» журналының бас редакторы, 1990 жылдан бастап Люксембургтегі КСРО (1992 ж. – Ресей Федерациясының) елшісі, 1994-2006 ж. Қырғызстанның Бельгиядағы, Нидерландыдағы және Люксембургтегі елшісі қызметтерін атқарды. 2006 жылы өзінің пікірлесі Фархад Ұстаджалилмен бірігіп, Шыңғыс Айтматовтың «Шекарасыз сұхбат» атты Халықаралық қайырымдылық қорын құрды және өмірінің соңына дейін осы қорды басқарды. Жазушы 2008 жылдың 10 маусымында немістің Нюрнберг қаласында ауруханада қайтыс болды және Бішкек маңындағы «Ата-Бейіт» мемориалды кешеніне жерленді. Көрмеге ҚР Ұлттық кітапхана қорынан автордың әлем тілдеріндегі шығармалары және ол туралы әдебиеттер қойылған.
|